CUMO QUIEN BAI DE CAMINO Mais de cien anhos apuis

Uma vez por mês, O PÚBLICO vai passar a publicar uma crónica escrita em mirandês por Amadeu Ferreira, professor universitário, perito em língua e cultura mirandesa

Neste die 18 de Setembre de 2005 ampeço eiqui ua crónica de més an mirandés. I quiero lhembrar l die purmeiro de Janeiro de 1897 an que ne l diário lisboeta O Reporter l grande cuntista Trindade Coelho screbie na sue queluna ECHOS, adonde assinaba cumo Ch.-A. Hysson: "Desejo começar o novo anno, trazendo aos meus leitores, á litteratura e á religião do meu paiz uma novidade encantadora: e é que d"ora ávante lhes darei os evangelhos dos domingos e dias sanctificados, não em portuguez como até aqui, - mas n"esse querido e interessantissimo idioma mirandez, que se falla a dois passos da minha terra, em todo o concelho de Miranda do Douro". I assi cuntinou por bárias sumanas, até que la salude lo oubrigou a parar. Ye berdade que an outros jornales - cumo O Século i O Mirandez ne l seclo XIX, i Novidades i O Primeiro de Janeiro ne l seclo XX - salírun testos an mirandés, cumo curjidade i nó de afatibo cumo ne O Repórter i agora ne l Público.Ne ls mais de cien anhos que ban antre aqueilhas dues eras houbo quien anunciara la muorte de l mirandés pa qualquiera die, mas el cuntina-se a agarrar a la bida. Pul camino fumos daprendendo que l"alma dun pobo medra na sue lhéngua, que la çfrença puode ser un balor de rejisténcia i que la dibersidade puode ser ua riqueza. Hoije, anque mais andeble, queda-mos la fuorça dun pobo que nunca deixou apagar las chamarielhas de la sue lhéngua, la maluquice de académicos que la fúrun studando, l suonho de alguns que la fúrun screbindo i dando regras pa la sue scrita, i las palmas de toda l"Assemblé de la República que, ne l Outonho de 1998, treminou a poné-la lhéngua oufecial cula lei nº 7/99, de 29 de Janeiro.
Screbir l mirandés yá nun ye ua curjidade, mas la necidade dua lhéngua que ten ls sous faladores, ls sous scritores, ls sous lheitores. Chube eiqui mais un scalon para se fazer oubir melhor. L Público queda a fazer camarada cul Jornal Nordeste i www.diariodetrasosmontes.com, antre outros jornales, que yá anhos fázen camino cula lhéngua mirandesa. Ls mais de ls lheitores nun quedaran antressudados pa l"antendéren pus, cumo la pertuesa, tamien eilha ye filha de l lhatin, manifestaçon de la lhéngua de l bielho Reino de Lhion a que muitos seclos de prática i de renobadas anfluenças acabórun por le dar ua andebidualidade sue. Hoije ye ua lhéngua de Pertual, parte de la cultura i de l"eidentidade pertuesas.
Zde agora an delantre, custas crónicas, traemos l mirandés a mais pessonas. Debagarico, que lhieba tiempo a matar la fame de tan lhargos ayunos. Que amporta se poucos la fálan, se nun ye essa la medida de grandura dua lhéngua? Cada lhéngua ye un grande menumiento a la houmanidade. Nós ye que podemos ser pequeinhos quando nun la respeitamos ou quando, sendo eilha la nuossa lhéngua, nun la falamos.
Eiqui queda, anton, marcada praça para, un demingo por més, falarmos de cousas hounestas de la bida, an mirandés.
amadeuf@gmail.com

Sugerir correcção